Pamiętacie, jakiś czas temu pisałam o tym, jak powinno się wprowadzać sylaby w metodzie krakowskiej, aby dziecko umiało je dobrze czytać. Pokazywałam zarówno kolejność wprowadzania paradygmatów, jak i sposób ich wprowadzania w naukę dziecka.

Przed, ale zwłaszcza po tych postach, dostałam tysiące maili od Was z ogólnym przesłaniem: „On się w życiu nie nauczy czytać, bo cały czas myli mu się PA z MA, PO z MO itp. Jak mu pomóc?” I wreszcie siadam z Wami i.. wytłumaczę Wam w czym rzecz.

Kolejność wprowadzania liter w metodzie krakowskiej mówi wyraźnie, że zaczynamy od samogłosek, potem wchodzimy w wyrazy dźwiękonaśladowcze, a dopiero potem wprowadzamy pierwsze paradygmaty (paradygmat = spółgłoska ze wszystkimi samogłoskami): PA PO PU PI PE PY, MA MO MU ME MI MY itd. Oczywiście najpierw wprowadzamy ten z P, potem ten z M.

Reasumując wstęp 🙂 Mamy przed sobą malucha, który czyta wszystkie samogłoski, dźwiękonaśladowcze, wszystkie sylabki z P. Wprowadzamy mu M i…. nasze dziecko dostaje szaleju. Lub obuchem. Bo NIC nie umie. Teraz nie wie, gdzie jest PA, a gdzie MA. Każę mu dać PI, a on mi daje MI. Pokazuję mu PY pytam: „Co to?”, a on na to, że MY. Znacie to?

Przyczyna takiego zachowania jest – wbrew pozorom – całkiem łatwa do wyjaśnienia. O ile dziecko nie ma problemów z słuchem fonemowym, to najczęściej po prostu rozpoznaje paradygmat z P po samogłosce.

Popatrzcie.

1. Najpierw uczymy dziecka samogłosek. Dziecko się ich uczy m.in. patrząc na nasze usta. Widzi ich ułożenie, my też (terapeuci) często pomagamy dziecku pokazując samogłoskę właśnie na ustach poprzez tzw. gesty artykulacyjne. 2014-07-17 11.19.17

2. Dziecko dostaje od nas paradymat z P. Powtarza po nas sylaby, widzi, że jest inaczej niż przy samogłoskach, że sylaba powstaje poprzez „wybuch”. Ale jednak większość dzieci zapamiętania tych sylabek uczy się przez wyanalizowanie samogłoski z sylaby. Z polskiego na „głoskowe”: wie, że musi zrobić wybuch do P, a potem czyta samogłoskę. Samogłoskę wyodrębnia przez napis oraz nasz ruch wargami.2014-07-17 11.20.08

3. Maluch dostaje trzeci paradygmat. I głupieje. Bo znowu wyodrębnia sobie samogłoskę, ale już nie pamięta, gdzie PI a gdzie MI. Nie wyodrębnia jeszcze spółgłosek. Tego musi się nauczyć.2014-07-17 11.25.07

Ten etap jest przewidziany przez autorkę metody, dlatego na ćwiczenia z pierwszym i drugim paradygmatem mamy na zajęciach dużo czasu. A jak ćwiczymy?

1. Musimy pamiętać o tym, że dziecko powinno zauważyć różnice w pisowni obu paradygmatów. Dlatego dostaje od nas dwie „taśmy”, sylabki luzem i jego zadaniem jest dopasować takie samy sylaby do siebie. Ćwiczenie pomaga zauważyć różnicę między paradygmatami.2014-07-17 11.32.53

2. Ulubione ćwiczenie moich dzieci, czyli co teraz ułożyłam? MA czy PA. Pokaż. Napis ułożony ze słomek (pamiętajmy, że M i A musi być w tym samym kolorze, żeby dziecko widziało sylabę jako całość)2014-07-17 11.37.50

3. Czasem (baaaardzo rzadko i głównie u dzieci z głęboką dysleksją) piszę paradygmaty na kartkach o różnych kolorach2014-07-17 11.39.35

lub różnymi kolorami pisaków, pamiętając jednak o tym, że jedna sylaba to jeden kolor. 2014-07-17 11.40.23

Nie jest to jednak sposób, który polecam, ponieważ bardzo trudno potem jest przejść do jednego koloru kartki czy pisaka.

PAMIĘTAJCIE!!
TAK NIE UCZYMY!!
TAK NIE

4. Pamiętajcie o gestach artykulacyjnych!! które także pomagają dziecku w rozpoznaniu sylaby. Przy paradygmacie z P nasz palec wskazujący wędruje przed usta (tak, żeby można było poczuć na nim powietrze ze zwarcia przy P), przy paradygmacie z M kładziemy rękę przy płatkach nosa, aby poczuć drżenie tychże płatków.
Palec i ręka najpierw swoja i dziecka, potem dziecka, potem tylko swoja 😉

Inne ćwiczenia, które możecie wykonywać są już zawarte na blogu. Można bawić się w katapultę, zdrapki sylabowe, twistera, walczyć ze smokiem, rzucać „glutem”, czy piec sylaby w piecu. Wystarczy, że zamiast sylab (samogłosek), które ja opisywałam, wpiszecie daw pierwsze paradygmaty. I tyle 🙂

Ale jeszcze kilka uwag organizacyjnych. 
1. Dlaczego warto uczyć sylabami pisałam tutaj.
2. Kolejność wprowadzania etapów sylab podawałam tutaj
3
. Dlaczego w metodzie używamy wielkich liter pisałam tutaj.

I na koniec uwaga do wszystkich nauczycieli, którzy chcą uczyć czytać zgodnie z metodą: przeczytajcie najpierw „instrukcję obsługi” metody w poradniku „Kocham uczyć czytać”. Bo potem wychodzą kwiatki typu: „Pani Kasiu, pracujemy już z logopedą książeczkami prof. Cieszyńskiej. Jednak moja Ania ma problem z opanowaniem pierwszej książeczki z sylabami. Przerobiliśmy już PA PO PU PI PE PY, APA OPO, UPU, EPE, IPI, YPY, ale AP OP EP IP UP YP to ona nie może zapamiętać. Myśli Pani, że można przejść do MA MO itp.? Bo nasza logopedka się nad tym zastanawia i mówi, że lepiej nie, a ja uważam, że chyba już czas, prawda?”. No halo! Pewnie, że można. I odpuścić TRZEBA obudowanie samogłoskami i sylaby zamknięte. Na nie jeszcze przyjdzie czas. A logopedkę wysłać na przeszkolenie 🙂

Komentarz

  1. Witam,
    od kilku dni przeglądam Pani stronę i jestem zafascynowana!
    Jestem mamą 7 letniego dziecka za autyzmem, uczymy się czytać metodą symultaniczno-sekwencyjną i odkąd pojawiły się sylabki z M nie mozemy ruszyć z miejsca! już ręce załamywałam mimo że nasza logopedka (cudowna kobieta!) tłumaczy zawiłości metody i ten trudny etam przewidziała… mimo wszystko wakacje spowodowały mniejszą liczbę spotkań, więc w domu staram się robić z synem ćwiczenia logopedyczne.

    Reasumując – ten post uświadomił mi kilka prostych zasad, które prowadzę już dziś i jestem pewna ze Szkrabik załapie! że w końcu PA nie zleje mu się z MA.

    Niezmiernie wdzięczna – pozdrawiam 😀

      1. A ja mam taki problem, że nie mogę z córką przejść nawet do paradygmatu z M, bo nie potrafi /nie chce zapamiętać P. PA i PI kojarzy z historyjki, ale reszty już nie pojmuje…wałkujemy to już kolejny tydzień i ćwiczenia kończą się na moich podpowiedziach, bo nie potrafi zrozumieć, ze skoro jest PA lub PI, to reszta analogicznie z P…a ona mówi same samogłoski 😐 już mi ręce opadają, ale wtedy wałkuje z nią książkę od nowa.. Zastanawiam się, dlaczego tak jest. Do M w ogóle nie przechodzę, bo nie chcę jej mącić q głowie

  2. Kasiu,
    pytałam Cie wcześniej o to, jak wyeliminować czytanie samogłoski „y” w wygłosie podczas czytania sylab, żeby nie było D-Y-Y-M-Y (DYM). Uporaliśmy się już z tematem poprzez propozycje ćwiczeń (Dzieki!) i wielokrotność powtórzeń. Ale jest jeszcze kilka kwestii i nie wiem, gdzie o nie zapytać. Więc zapytam tu 🙂
    1) Czy sens metody Cieszyńskiej jest taki, że dziecko widzi i zapamiętuje sylabę jako jedność? Czy „widzi”, że to (przykładowo) dwie litery i wie, że one tworzą sylabę, np. PA?
    jej… może głupie to moje pytanie. Ale córka zanim opanuje dobrze sylaby, to podczas odczytywania nowych wyrazów robi tak, że po cichutku czyta sobie np. „N””O”, potem głośno NO, „G””A”, potem głośno „GA”, potem NO-GA i w końcu „NOGA” Robi tak szczególnie na początku ćwiczeń z nowymi sylabami. Głoskuje je pod nosem. Czy tak jest OK?
    I jeszcze to….
    Ja czytam zeszyt Cieszyńskiej pierwszy raz i wtedy ona powtarza po mnie, rozpoznaje itd. ale potem bierze sobie zeszyt i czyta wszystko sama: sylaby, wyrazy i zdania. Bo tak chce. Chce czytać sama.
    Sama opowiada kontekst i czyta sama. Pyta, gdy czegoś nie wie. I nadal zdarza jej się, że podczas czytania wyrazu się zatnie i nie może przejść, i tak miałyśmy z prostym, często używanym OLA. Czytała: O-La-A i tak prawie do łez. Aż nie wytrzymałam i jej przeczytałam poprawnie z podziałem O-LA.
    Było jeszcze kilka takich kwiatków, że powtarza ostatnią samogłoskę osobno: A-DA-A, WO-DA-A. To dotyczy tylko ostatnie samogłoski w wyrazie
    Nie wiem, jak jej zakodować, że to „A” ostatnie już przeczytała w sylabie.
    Przypomnę jeszcze, że w domu uczymy się z Cieszyńskiej, a w „O” uczą się głoskując.
    Pozdrawiam
    Asia

    1. Bardzo przydatny wpis. Wszędzie gdzie metoda krakowaska jest opisana wszystko brzmi tak łatwo: najpierw samogłoski potem dźwiękonaśladowcze później sylaby w odpowiedniej kolejności. Rodzic to czyta z wielkim zapałem zabiera się do nauki z dzieckiem a tu się okazuje że już przy np 3 książeczce z 18 które są w serii kocham czytać już są problemy. I powstaje pytanie jakim cudem dobrniemy do ostatniej??? Fajnie że są artykuły takie jak te które pokazują problemy i trudności jakie możemy napotkać. Dobry sprytny pedagog z doświadczeniem ( jak Pani Kasia)ma dużo asów w rękawie, które bardzo pomagają i ułatwiają. Dziękuję że dzieli się Pani tą wiedzą 😉

  3. Mam ten sam problem z dziećmi w moim gabinecie, mam wrażenie że nauczyciele w szkole tak mocny nacisk kładą na głoskowanie, że nie da się tego wykorzenić. Jedyny sposób to sylabowa nauka czytania od najmłodszych lat.

  4. Kasiu, mam pytanie i w sumie to chyba głupi, bo wyżej napisałaś, że dopiero po opanowaniu dzwiękonaśladowczych, mozna wprowadzac pierwszy paradygmat.. Miśka umie czytac samogloski, ale globalnie dzwiekonaskadowczych nie chce za nic. Zna chyba ze trzydziesci roznych odglosow dzwiekonasladowczych i uzywa ich codziennie. Nabazgralam dzwiekonasladowcze na puzxlach, ksiazeczkach gdzie tylko zwierzatka, zrobilam dwie gry na razie. Czytamy druga ksiazeczke z kocham czytac.. (tak jak nam pani prof poradzila, czytamy pierwsze 6 na zmiane). Wydrukowalam pierwszy paradygm i przykleilam na jej szafke w duzym pokoju. Spiewalam jej ja jak game. Zrobilam tez dopasowywanke z kartonikow z kroliczkami obok ktorych jest PA czy PO i odpowiadajace tym sylabkom marchewki z napisami. Powinnam sie bardziej wysilic z tym zeby Misie nauczyc czytac te dzwiekonasladowcze i schowac na razie te PaPoPuPePiPy?

  5. Mój synek ma podobne problemy z sylabkami SZO, SZA itd. Myli je z RZO, RZA itd. Ćwiczymy już tydzień i ten sam problem wciąż występuje, a do tej pory szło mu wszystko ładnie. Jak mu mogę pomóc. Dziękuję za podpowiedź.

    1. Może warto starym dobrym sposobem pokazać mu, ze przy RZA RZO RZU itd. drga mu szyja? 🙂 A przy SZA SZO SZU – nie? 🙂 Oraz zrobić kilka obrazków np. szafy, rzeki, rzodkiewki, szałasu i napisać na kartkach SZAFA, RZAFA, SZEKA, RZEKA, SZODKIEWKA i RZODKIEWKA, a potem przesadzając mówić: „Popatrz (tu obrazek) to jest SZSSZSZSZSZSZAFA czy RZRZRZRZRZRZRZafa?”

      1. Drga szyja…Jak mogłem na to nie wpaść 🙂 Właśnie przeprowadziłem test i mi też drga szyja 🙂 Bardzo dziękuję !!!

  6. To mam jeszcze jedno trudne (dla mnie) pytanie…
    W książeczkach kocham czytać prof. Cieszyńskiej jest odcinek z sylabkami DŻO i DRZO itp. Sylabki te są tak przedstawione jakby miały brzmieć identycznie, a chyba nie powinny…
    Np. sylabka DŻO (jedna głoska) w słowie DŻOKEJ nie brzmi jak drzokej (wtedy muszą być dwie głoski)… Mam nadzieję, że pani mnie zrozumiała…
    Nie wiem jak mam uczyć małego czytania tych sylabek….
    Pomoże mi pani?
    Proszę 🙂

    1. Ma Pan rację:)

      Dlatego najsensowniej będzie, jeśli zaznaczy Pan RZ w pętelkę (4. zdjęcie w tym poście http://blog.centrumgloska.pl/2015/03/kurs-online-dla-nauczycieli-polonijnych/) i czyta synowi: DRZE, DRZA.. itd., a potem w pętelkę DŻ i czytamy DŻA, DŻO.. Jeśli syn ma 5 lub więcej lat, warto po prostu narysować mu dla przykłady kilka rzeczy z np. DRZE i DŻE na początku słowa (np. DRZEWO I DŻEM) i wyraźnie przeczytać, żeby on sam usłyszał róznicę 🙂

  7. Ach, coś mam dzisiaj wieczór czytania głoski od deski do deski (i oczywiście spamowania komentarzami :P)
    Z Olafem jesteśmy na etapie mylenia PO z MO itd. Ech, już nie wiem jak go podejść. I nawet chwile zwątpienia już miałam. Od marca wałkujemy te sylaby. Ale jutro będziemy murować mur. Cały wieczór cegły wycinałam 😀
    Także cegły są na życzenia małego, jak nie ruszy to już nie wiem co 😛

    1. Nic… znaczy wtedy trza wrócić do kontekstów. A pamiętasz jak ufoludek mówił? Znajdź w książeczce 😛

  8. Witam,
    tylko pytanie dla pewności.
    Dziecko opanowało sylaby otwarte z M i P (żadna się nie myli) i wszystkie OMO, OPO, IPI, YPY, OMO, EME, itp. Ale nie może zapamiętać sylab zamkniętych – op, ep, im, ym, itp.
    Tu wszystko się myli.
    Przeglądałam podręcznik”Kocham uczyć czytać”, tam jest mowa o intensywnych ćwiczeniach w podobnym przypadku. Chyba że czegoś nie doczytałam…
    Z artykułu wynika:
    o halo! Pewnie, że można. I odpuścić TRZEBA obudowanie samogłoskami i sylaby zamknięte. Na nie jeszcze przyjdzie czas.
    Czyli wprowadzać paradygmat z N czy ćwiczyć sylaby zamknięte z P i M do skutku?
    bardzo dziękuję

    1. Tak, sylaby zamkniete na chwile odpuszczamy.Odpisuje z komorki, ale prosze zobaczyc wpis Mamo!Tato!Czytam! tu na Glosce. Sylaby zamkniete wprowadzamy pozniej, po B, L i i nastepnych. Mozna tez sprawdzic kolejnosc wprowadzanych sylab na stronie sylaba.info

  9. Witam,
    zmyliła mnie po prostu kolejność, zarówno w „Kocham Szkołę!” jak i w „Kocham Czytać”, te zamknięte jednak są przed kolejnymi paradygmatami… i nie wiedziałam jak to ugryźć.
    Dziękuję serdecznie za odpowiedź i pozdrawiam 🙂
    MJ

  10. Bardzo fajny blog lubię go czytać. Ja tylko dodam z mojej strony że fajnym pomysłem jest wykorzystanie folii do drukowania. Sztywna folia z nadrukowanymi sylabami PA i MA świetnie się nadaje do nakładania na wzór. Wtedy też wyraźnie widać czy dziecko zwraca uwagę na spółgłoskę podczas ćwiczeń.

  11. Witam

    <Mam pytanie mój 6 latek z afazją opanował P ładnie rozpoznawał sam pisał na kaszce mannie podawał itp itd Natomiast po wprowadzeniu M ma całkiem mentlik w głowie Oile czytając w ksiązeczce czyta sylabki ale wydaje mi sie że to pamieciowo do obrazka tak np jak daję mu kartoniki z sylabkami do czytania zamienia m na p i naodwrót nawet ostatnio jak czytamy ksiązeczkę gdzie wcześniej a miał opanowane czyta mi to jako pa Jak mu to wytłumaczyć jak mu to uprościć czy może spowodowane to jest tą jego afazją i z tego ta trudnośc czy on to załapie tylko trzeba czasu iintensywnego ćwiczenia tego

    Z góry dziękuję za odpowiedź
    Pozdrawiam

    1. Może być spowodowane afazją, ale trzeba czasu i intensywnych ćwiczeń. Ćwiczcie też dużo dużo analizy i syntezy wzrokowej 🙂

      1. czy moge prosić kilka sugesti dotyczących tych ćwiczeń nadmienia iz jestem matką samoukiem czytam o tym duż w internecie i wtaczam to w zycie ćwicze z dzieckiem ile tylko mamy siły i ochoty z strony syna ale wize dotychczas efekty

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Facebook

Get the Facebook Likebox Slider Pro for WordPress