Często spotykam się ze zdziwieniem ludzi niezwiązanych z logopedią, kiedy mówię im, ile trwa diagnoza logopedyczna dziecka dwujęzycznego. Są zdziwieni, bo przecież co za problem usłyszeć czy dziecko mówi SZ czy CZ czy R?
Trzeba by zacząć od początku 😉
Po raz kolejny przypominam, że logopeda jest osobą, która zajmuje się komunikacją i systemem językowym dziecka, a nie tylko wadami wymowy. Logopeda polonijny pracuje na emigracji z dziećmi, które język polski znają głównie od rodziców, czasem z grup zabawowych, przedszkoli czy szkół polonijnych. Ale mają one jeszcze do opanowania język większościowy danego kraju, który – na czas edukacji – pozostanie językiem mocniejszym.
Do Głoski najczęściej piszą rodzice dzieci dwujęzycznych, które:
– nie mówią w ogóle (z różnych przyczyn),
– nie mówią po polsku mimo stosowanej konsekwentnej metody wychowania w dwujęzyczności,
– mają problemy z rozumieniem polskiego,
– mają wady wymowy.
Zawsze strategia postępowania logopedycznego zależy od tego, iloma językami władają rodzice i jaki językowy typ rodziny przedstawiają. Faktem jest natomiast to, że do logopedów polonijnych rzadko trafiają dzieci z np. złym połykaniem, ponieważ owo połykanie jest czynnością fizjologiczną, niezależną od języka rodziców, więc najczęściej rehabilitowana jest u logopedy większościowego na koszt państwa (choć jest to bardzo zależne od kraju :)).
Diagnoza logopedyczna dziecka dwujęzycznego trwa około godziny i zaczyna się DOKŁADNYM wywiadem. Nie pytam tylko o to, kiedy dziecko się urodziło i z czym rodzice do mnie przychodzą, ale i o kilka innych spraw, na które Państwo nie jesteście czasem przygotowani 😉
W międzyczasie daję dziecku czas na zapoznanie się ze mną. Tu już niejednokrotnie widziałam zdziwione i zdezorientowane spojrzenia mam, kiedy jednym okiem patrzyłam na dziecko i bawiłam się z nim autkiem, jednocześnie słuchając wywodu na temat porodu 🙂 Kwestia podzielnej uwagi 🙂
Podczas diagnozy patrzę czy dziecko komunikuje. Uważnie obserwuję je CAŁOŚCIOWO. Jednocześnie BADAM – ten czas, w którym rodzicom wydaje się, że gadamy z dzieciakami coś bez sensu (Kasia: BLE! Młode: BLE!), układamy jakieś puzzle, jakieś układanki, jakieś obrazki, jakieś książeczki – to czas BADANIA. To, że wygląda on jak zabawa, to raz. To, że jest on diagnozą, to dwa 😉
Mam świetną pamięć – rzadko spisuję pewne rzeczy przy dziecku. To nie znaczy, że coś ignoruję. Spisuję to sobie później, a mój zeszyt diagnoz pęka w szwach od kartek, karteluszek, karteczek. Życie 🙂
Jeśli dziecko jest małe (niemówiący trzylatek już nie jest „mały”), a jego zaburzenia nie wydają się być wielkie, daję rodzicom zalecenia do domu i proszę o ponowny kontakt za miesiąc lub dwa. Na powtórnej wizycie sprawdzam czego dziecko się nauczyło podczas stymulacji rodzica. Na podstawie tego spotkania, stawiam diagnozę i przyjmuję na terapię lub nie.
Diagnoza logopedyczna dzieci dwujęzycznych w Głosce odbywa się stacjonarnie oraz przez komunikatory internetowe np. Skype. I tak, te same rzeczy jestem w stanie zbadać też przez Skype. Jak? To już moja tajemnica służbowa 🙂
Terapia logopedy polonijnego to w dużej części praca nad polskim systemem językowym dziecka. Oczywiście, najpierw ćwiczymy to, co fizjologiczne, czyli np. funkcje poznawcze, a na tej bazie budujemy język polski. Nierzadko zdarza się, że pracujemy razem z logopedami kraju przyjmującego i naciskamy rodziców na to, by zdiagnozowali u tegoż logopedy drugi system językowy malucha. Bo pamiętamy o tym, że mamy do czynienia z zaburzeniem językowym u dziecka dwujęzycznego, a tu na system trzeba patrzeć inaczej niż u jednojęzycznych. Dlatego dziecka dwujęzycznego z zaburzeniem komunikacji rzadko dobrze zdiagnozuje logopeda pracujący na co dzień tylko z dziećmi jednojęzycznymi. 🙂 A ja potem czytam na diagnozach logopedycznych takich dzieci: „X wskazuje na objawy dysleksji, bo nie słyszy różnicy między [ci], a [ć]” – no, nie słyszy 🙂 Bo jest dwujęzyczny, a polski jest jego językiem mniejszościowym. Ale X daleko do dysleksji 🙂
