Czytanie to jedna z najważniejszych umiejętności, jakie dziecko nabywa w pierwszych latach życia. W przypadku dzieci dwujęzycznych pojawia się pytanie, której metody nauka czytania jest najbardziej efektywna: globalna czy sylabowa? Na podstawie najnowszych badań oraz zasad Metody Krakowskiej, spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie, przyglądając się zaletom obu podejść.
Dlaczego Sylaba?
Metoda sylabowa jest rekomendowana przez wielu specjalistów, zwłaszcza w kontekście języka polskiego. Oto kilka powodów, dlaczego sylaba może być skuteczniejszym narzędziem w nauce czytania:
- Naturalna Jednostka Mowy: Sylaba może tworzyć samodzielną wypowiedź, jak np. „ACH!” czy „OJ!”. To sprawia, że łatwiej jest dziecku zrozumieć i zapamiętać słowa złożone z sylab.
- Fizjologiczne Uwarunkowania: Nie da się wymówić polskiej spółgłoski bez realizacji dźwięku [y] w wygłosie. Wynika to z natury artykulacji polskich spółgłosek, które wymagają sąsiedztwa samogłosek. Dlatego nauka czytania sylabami jest bardziej naturalna i zgodna z rzeczywistymi umiejętnościami dziecka.
- Lepsze Zrozumienie i Łatwość Czytania: Dzieci uczące się czytać metodą sylabową mają mniej problemów z łączeniem głosek w sylaby i sylab w słowa. Przykładowo, słowo „BA-NA-NY” jest łatwiejsze do przeczytania niż „B-A-N-A-N-Y”.
Metoda Globalna
Metoda globalna polega na rozpoznawaniu całych słów zamiast dzielenia ich na mniejsze jednostki, takie jak sylaby czy głoski. Choć ma swoje zalety, ma również pewne ograniczenia, szczególnie w kontekście języka polskiego:
- Ograniczony Zasób Słów: Metoda globalna sprawdza się dobrze w przypadku podstawowych rzeczowników i czasowników w formie podstawowej, takich jak „kura”, „pies” czy „mama”. Jednakże, język polski jest bogaty w deklinacje, zgrubienia i zdrobnienia, co znacznie utrudnia naukę wyłącznie metodą globalną.
- Trudności w Adaptacji do Nowych Słów: Dzieci uczące się czytać globalnie mogą mieć trudności z adaptacją do nowych słów, których nie rozpoznają na pierwszy rzut oka. Przykład: jeśli dziecko zna słowo „kaczka”, może mieć problem z odczytaniem „kaczki”.
Metoda Krakowska
Metoda Krakowska, opracowana przez prof. Jagodę Cieszyńską, łączy elementy obu podejść, kładąc jednak większy nacisk na sylabową naukę czytania. Podstawowe zasady tej metody obejmują:
- Nauka Sylabami: Metoda Krakowska zaczyna od nauki czytania sylab, co jest zgodne z naturalnymi predyspozycjami językowymi dzieci.
- Systematyczne Podejście: Uczy dzieci systematycznego łączenia sylab w słowa, a następnie w zdania.
- Integracja Języków: Metoda ta jest szczególnie efektywna w przypadku dzieci dwujęzycznych, ponieważ umożliwia łatwe przełączanie się między językami, co jest zgodne z naturalnym sposobem, w jaki dzieci dwujęzyczne przyswajają języki.
Badania i Praktyka
Istnieje wiele badań potwierdzających skuteczność nauki czytania sylabami, szczególnie w językach o bogatej fonetyce i morfologii, takich jak polski. Prace takich badaczy jak M. Bogdanowicz czy P. Łobacz wykazują, że dzieci uczące się czytać sylabami szybciej osiągają biegłość w czytaniu i lepiej radzą sobie z analizą fonemową.
Podsumowanie
Zarówno metoda globalna, jak i sylabowa mają swoje miejsce w nauce czytania, ale dla dzieci dwujęzycznych, szczególnie w kontekście języka polskiego, metoda sylabowa wydaje się być bardziej efektywna. Łatwość z jaką dzieci mogą przyswajać sylaby oraz naturalność tego podejścia sprawiają, że jest to polecane przez wielu logopedów, w tym specjalistów stosujących Metodę Krakowską. Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne, więc kluczem do sukcesu jest dostosowanie metody do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka.
Obserwuj, aby być na bieżąco!
Komentarz