Mylenie głosek jest jednym z sygnałów, które należy obserwować. Jest diagnozowane jako wada wymowy, jeśli wynika z trwałych trudności w artykulacji lub różnicowaniu dźwięków, a nie z naturalnego etapu rozwoju mowy dziecka.
1. Zaburzenia słuchu fonemowego
- Dziecko ma trudność z rozpoznawaniem i różnicowaniem podobnych dźwięków. To kluczowa umiejętność w nauce mowy i pisania, która wymaga rozwiniętego słuchu fonemowego. Bez niego maluch nie „słyszy” różnic między np. „k” i „g” czy „s” i „z”.
2. Niedojrzałość układu nerwowego
- U młodszych dzieci układ nerwowy może jeszcze nie być w pełni rozwinięty, co wpływa na percepcję i produkcję mowy. Dziecko nie jest w stanie prawidłowo przetworzyć informacji słuchowej i zamienia trudniejsze głoski na łatwiejsze.
3. Opóźniony rozwój mowy
- Dziecko może mieć ogólne opóźnienie w rozwoju mowy, co powoduje, że nie nadąża z opanowaniem trudniejszych głosek. W konsekwencji używa prostszych, łatwiejszych do wymówienia dźwięków.
4. Wady słuchu
- Nawet lekkie zaburzenia słuchu, takie jak niedosłuch spowodowany częstymi infekcjami ucha, mogą wpływać na zdolność dziecka do prawidłowego różnicowania dźwięków. Jeśli dziecko nie słyszy pełnego spektrum dźwięków, trudniej mu opanować właściwą artykulację.
5. Dwujęzyczność i mieszanie systemów językowych
- Dzieci dwujęzyczne mogą mieć trudności z przetwarzaniem i różnicowaniem głosek, które w obu językach są do siebie podobne, ale mają różną artykulację lub znaczenie. Na przykład, polskie „d” i angielskie „d” mogą być artykułowane nieco inaczej.
6. Problemy z motoryką artykulacyjną
- Słaba sprawność mięśni w obrębie aparatu mowy (języka, warg, podniebienia) może powodować trudności z prawidłową wymową głosek. Dziecko nie jest w stanie właściwie ułożyć narządów mowy, co prowadzi do zamiany jednych dźwięków na inne.
7. Wada wymowy a wpływ otoczenia
- Jeśli dziecko słyszy w otoczeniu osoby z nieprawidłową wymową lub ma ograniczony kontakt z językiem, w którym powinno opanować trudniejsze głoski, może przyjmować błędne wzorce artykulacyjne.
8. Nieprawidłowy zgryz lub wady budowy aparatu mowy
- Problemy takie jak przodozgryz, tyłozgryz, krótkie wędzidełko podjęzykowe czy rozszczep podniebienia mogą wpływać na artykulację i powodować mylenie głosek.
9. Trudności w koncentracji i przetwarzaniu sensorycznym
- Dzieci, które mają problemy z koncentracją lub przetwarzaniem bodźców sensorycznych (np. dźwięków), mogą mieć trudności z prawidłowym rozpoznawaniem i różnicowaniem głosek.
10. Przyczyny psychologiczne i emocjonalne
- Stres, niepewność lub brak pewności siebie mogą powodować, że dziecko unika trudniejszych głosek lub nie zwraca uwagi na poprawność wymowy. Czasem brak wsparcia w dwujęzycznym środowisku powoduje, że maluch woli „ułatwiać” sobie komunikację.
Kiedy warto zareagować?
Jeśli zauważysz, że Twoje dziecko myli głoski, warto obserwować, czy problem się utrzymuje i jak wpływa na jego mowę. W razie wątpliwości skonsultuj się z nami online. Pomożemy Ci określić przyczynę i zaproponujemy ćwiczenia dostosowane do potrzeb malucha.
