Czy zauważyłeś, że Twoje dziecko zamiast mówić „dom” mówi „tom” albo zamiast „baba” – „papa”? Takie zamiany dźwięcznych głosek (np. „b”, „d”, „g”) na ich bezdźwięczne odpowiedniki („p”, „t”, „k”) są jednym z subtelniejszych, ale istotnych sygnałów składających się na objawy wad wymowy głosek dźwięcznych. Co to oznacza? Najprościej mówiąc, dziecko może mieć trudności z różnicowaniem dźwięków w mowie.
Dźwięczność to umiejętność „wibrowania” strun głosowych podczas wymawiania niektórych głosek. Jeśli ten mechanizm działa nieprawidłowo, mowa dziecka staje się mniej zrozumiała, co z czasem może prowadzić do frustracji w komunikacji. Rodzicom dwujęzycznych dzieci często trudno zauważyć takie błędy, ponieważ w różnych językach głoski dźwięczne i bezdźwięczne mogą brzmieć podobnie. Jednak ignorowanie tych trudności może skutkować utrwaleniem się niewłaściwej wymowy.
Jeśli takie zamiany są zauważalne po 3. roku życia, warto skonsultować się z logopedą online, ale możesz również podjąć pierwsze kroki samodzielnie, wspierając dziecko na co dzień. Oto kilka prostych wskazówek:
1. Ćwicz różnicowanie dźwięków przez zabawę
Weź parę obrazków lub przedmiotów, które zaczynają się od głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych (np. „dom” – „tom”, „bułka” – „półka”). Pokaż dziecku różnicę w brzmieniu słów i poproś, aby powtórzyło je za Tobą. Rób to w formie zabawy – np. pytając: „Gdzie jest domek? A teraz pokaż mi tomka (misia)”.
2. Pomóż dziecku poczuć wibracje
Poproś malucha, aby położył rękę na Twojej gardle, gdy wymawiasz dźwięczne głoski, np. „b” czy „g”. Potem zachęć je, by zrobiło to samo u siebie, próbując naśladować dźwięk. Wytłumacz, że głoski dźwięczne powodują „łaskotanie” w gardle, a bezdźwięczne – nie.
3. Wykorzystuj krótkie, wyraźne powtarzanki
Świetnie sprawdzają się rymowanki, wierszyki i piosenki zawierające trudniejsze głoski. Możesz spróbować wierszyków takich jak: „Bum, bum, bu-bu-bu, tu idzie dzielny Pan Głu!”. Śpiewanie pomaga dziecku oswajać się z dźwiękami w przyjemny i naturalny sposób.
4. Zadbaj o wyraźne mówienie w polskim języku
Dwujęzyczne dzieci są narażone na mieszanie wzorców językowych. Dlatego warto, abyś w czasie rozmów z dzieckiem mówił wyraźnie i w pełni poprawnie po polsku. Dzieci najlepiej uczą się przez naśladowanie.
5. Bądź cierpliwy i nie poprawiaj na siłę
Jeśli dziecko mówi „tom” zamiast „dom”, nie krzycz ani nie poprawiaj na siłę. Zamiast tego powtórz zdanie z poprawną wymową, np. „Tak, masz rację, to jest DOM”. Dzięki temu pokażesz dziecku właściwy wzór bez wywoływania niepotrzebnej presji.
6. Wprowadź codzienną „zabawę w logopedę”
Zróbcie z tego zabawę! Możecie razem ćwiczyć różne dźwięki przy lustrze, próbując wymawiać je w zabawnych kontekstach. Maluch będzie czuł się zaangażowany i zmotywowany.
Kiedy objawy wad wymowy nie ustępują?
Jeśli mimo tych ćwiczeń zauważasz, że trudności nie ustępują lub masz wątpliwości, czy rozwój mowy idzie w dobrym kierunku, skonsultuj się z Nami. Terapia logopedyczna online to świetna opcja dla rodziców dwujęzycznych dzieci mieszkających poza Polską. Pomożemy Ci lepiej zrozumieć, jak wspierać mowę dziecka i wspólnie wypracować prawidłowe nawyki artykulacyjne. Wspierając malucha już teraz, pomagasz mu budować pewność siebie w obu językach!
