Dzieci uczące się mówić przechodzą przez wiele etapów rozwoju, które wzajemnie na siebie wpływają. Jednym z mniej oczywistych, ale bardzo istotnych sygnałów problemów z mową, jest nieprawidłowe oddychanie i trudności w jedzeniu. Jeśli zauważasz, że Twoje dziecko oddycha głównie przez usta, ma trudności z gryzieniem, żuciem lub niechętnie sięga po stałe pokarmy, może to wskazywać na obniżone napięcie mięśniowe w obrębie aparatu mowy. Takie objawy mogą wpływać na rozwój mowy, a ignorowanie ich prowadzi do utrwalania niewłaściwych wzorców.
Jak problemy z oddychaniem i jedzeniem wpływają na mowę?
1. Oddychanie przez usta
Oddychanie ustami, szczególnie w ciągu dnia, wskazuje na problemy z prawidłowym torem oddechowym. Może to wynikać z niedrożności nosa (np. alergii, przerośniętych migdałków) lub złych nawyków oddechowych. Oddychanie ustami obniża napięcie mięśni warg, języka i policzków, co utrudnia artykulację, a także wpływa na rozwój zgryzu i układu twarzy.
2. Trudności z żuciem i gryzieniem
Jeśli dziecko unika stałych pokarmów lub ma trudności z ich rozdrabnianiem, może to wynikać z osłabionej siły mięśniowej w obrębie języka, policzków i szczęki. Te same mięśnie są odpowiedzialne za precyzyjną artykulację dźwięków, dlatego takie trudności mogą sygnalizować przyszłe problemy z mową.
3. Nieprawidłowe napięcie mięśniowe
Obniżone napięcie mięśniowe (hipotonia) może sprawiać, że dziecko ma trudności w kontroli ruchów aparatu mowy. To prowadzi do niewyraźnej artykulacji, seplenienia lub trudności z wymową bardziej skomplikowanych głosek.
Jak rozpoznać problem?
Zwróć uwagę na następujące objawy:
- Dziecko oddycha przez usta nawet w spoczynku.
- Często śpi z otwartymi ustami i/lub chrapie.
- Ma trudności z przeżuwaniem twardszych pokarmów, jak marchewka czy jabłko.
- Często dławi się lub „walczy” z większymi kęsami jedzenia.
- Unika gryzienia stałych pokarmów, wybierając miękkie lub papkowate jedzenie.
Co mogą zrobić rodzice, by pomóc dziecku?
1. Zadbaj o prawidłowy tor oddechowy
- Obserwuj, czy dziecko oddycha przez nos. Jeśli oddychanie ustami jest nawykiem, skonsultuj się z laryngologiem, by wykluczyć przerośnięte migdałki lub alergie.
- Zachęcaj dziecko do zamykania ust w spoczynku – możesz to robić delikatnie, np. poprzez zabawę „kto dłużej utrzyma zamknięte usta”.
2. Ćwiczenia mięśni aparatu mowy
- Wprowadź ćwiczenia wspierające rozwój mięśni, np. dmuchanie w piórko, bańki mydlane, zdmuchiwanie świeczki z daleka.
- Zachęcaj dziecko do żucia twardszych pokarmów, np. grzanek, jabłek, marchewek – to świetny trening dla mięśni szczęki i języka.
3. Wprowadź zabawy wzmacniające mięśnie policzków i warg
- Zabawa w „rybkę” – dziecko robi „dzióbek” jak ryba, a następnie „dmucha” na wyimaginowaną wodę.
- Picie przez słomkę – najlepiej gęstszych napojów, jak koktajle.
4. Modelowanie prawidłowej artykulacji
- Mów do dziecka wyraźnie i powoli, zachęcając je do naśladowania ruchów ust.
- Przy jedzeniu nazywaj czynności: „Teraz gryziesz, teraz przeżuwasz, teraz połykasz”.
5. Skonsultuj się z logopedą online
Jeśli nieprawidłowe oddychanie lub trudności z jedzeniem nie ustępują mimo ćwiczeń, skontaktuj się ze specjalistą Centrum logopedycznego Głoska. Jako Twój logopeda online dla dzieci dwujęzycznych pomożemy zidentyfikować przyczynę trudności i zaproponować indywidualny plan ćwiczeń.
Dlaczego warto działać wcześnie?
Nieprawidłowe oddychanie i trudności w jedzeniu mogą prowadzić do wad wymowy, problemów z zębami i zgryzem, a nawet trudności w koncentracji. Wczesne wsparcie pozwala wyeliminować te przeszkody i daje dziecku solidne podstawy do dalszego rozwoju mowy i komunikacji.
Jeśli zauważasz te objawy u swojego dziecka, nie ignoruj ich – wczesna diagnoza i odpowiednie ćwiczenia mogą zdziałać cuda! Skontaktuj się z nami. Wspólnie znajdźmy najlepsze rozwiązanie dla Twojego malucha.
