Skutki ORM

Często, nadzwyczaj często piszę o tym, że dzieci w wieku 2 lat mają składać pierwsze zdania, że roczne maluchy powinny mówić trzy zrozumiałe słowa. Coraz rzadziej, ale jednak często słyszę także, że „moje dziecko też tak miało, ale teraz już ok, więc poczekajcie” lub „każdy przecież mówi, więc nie rozumiem o co krzyk.”

Wydaje mi się, że pisałam na blogu, że ORM to tak naprawdę pierwszy OBJAW niektórych zaburzeń, a bardzo rzadko zaburzenie samo w sobie (ORM = opóźniony rozwój mowy). Rzadko, choć zdarza się, występuje tzw. PORM, który z opóźnienia przekształca się w normę.

Bardzo się ucieszyłam, kiedy dotarły do mnie najnowsze badania dr M. Smoczyńskiej.  Ucieszyłam się, że ktoś inny, oprócz Cieszynskiej i Bogdanowicz napisał o skutkach o ORM. A co mówi Smoczynska?

Jak wynika z badań naukowych, dzieci, które w wieku 2-3 lat miały opóźniony rozwój mowy, stosunkowo rzadko całkowicie nadrabiają to opóźnienie. Takie przypadki stanowią jedynie ok. 18% wszystkich dzieci z opóźnionym rozwojem mowy. U 60% dzieci opóźnienie zaobserwowane w wieku dwóch lat przeradza się z czasem w specyficzne zaburzenie językowe (SLI). Zaburzenie to nie zawsze jest łatwo zauważyć. Dziecko, które wcześniej nie mówiło, już w miarę skutecznie porozumiewa się z otoczeniem w zakresie prostych sytuacji życia codziennego. Ma ono jednak niedobory w zakresie różnych funkcji językowych: jego słownictwo jest ograniczone, a zdania, jakie tworzy, są stosunkowo mało rozwinięte. Dziecko może mieć problemy z rozumieniem poleceń, a także bardziej złożonych tekstów. Jego opowiadania dotyczące wydarzeń z własnego życia czy też bajek lub filmów są znacznie mniej złożone niż teksty tworzone przez większość dzieci z jego grupy wiekowej. O ile w okresie przedszkolnym dzieci z SLI mogą funkcjonować w miarę dobrze, o tyle ich deficyty językowe mogą stanowić zagrożenie dla osiągania sukcesów w nauce czytania i pisania oraz w dalszej edukacji szkolnej. Szkoła wprowadza abstrakcyjne i specjalistyczne słownictwo, wymaga używania języka trudniejszego, bardziej złożonego niż język codziennych rozmów na konkretne tematy. Polecenia nauczyciela czy zadania do wykonania są zazwyczaj formułowane w taki sposób, że dziecko z SLI może po prostu ich nie rozumieć. Powoduje to narastające trudności szkolne. Co więcej, nauczyciele mogą nie być świadomi tego, że problem dziecka wynika z zaburzenia językowego. Dziecko takie może mieć opinię mało zdolnego, bądź mało pilnego, nie przykładającego się do nauki, tymczasem może ono charakteryzować się prawidłowym czy nawet ponadprzeciętnym poziomem inteligencji, a także mieć, przynajmniej początkowo, najlepszą wolę spełniania obowiązków uczniowskich, ale – bez swojej winy – nie potrafi im podołać. Dlatego tak ważne jest wykrywanie tych zaburzeń i udzielanie dziecku wsparcia.” 

Mówi także o tym, że dziecko 27miesięczne, które nie mówi wymaga natychmiastowej konsultacji logopedycznej, ale niestety to zdanie jest pięknie przeoczane przez wszystkich rodziców.

Ból polskiej logopedii polega na terminologii. To, co w Krakowie jest alalią, w Warszawie bywa nazywane niedokształceniem mowy o typie afazji. I nie mnie oceniać, która nazwa jest prawidłowa, ważne, że mówimy o tym samym zaburzeniu (uśmiech duży w kierunku Oli Rosińskiej). Podobnie jest w przypadku powyższych badań: to, co Smoczyńska nazywa SLI, u Cieszyńskiej nazywa się zagrożeniem ryzyka dysleksji (i żeby nie było: dzwoniłam do pani profesor i pytałam czy tak to jest) 🙂

Często o tym mówię: o tym, że dzieci z ORM warto przebadać w kierunku słuchu, a jeśli jest z nim wszystko ok, wziąć na terapię, bo to zagrożenie ryzykiem dysleksji. Może nieprzekonanych przekonają powyższe badania? Nie ma sensu „czekać”, zawsze trzeba działać.

Uporządkujmy to raz jeszcze:

1. Chłopcy NIE zaczynają mówić później, choć mówią mniej od dziewczynek.

2. Dzieci wielojęzyczne NIE zaczynają mówić później.

3. Potomkowie dziadka kuzyna wujka Staszka NIE zaczynają mówić później, a jeśli to NIE nazywamy tego normą.

4. Inaczej rozwija się mowa dziecka nieotoczonego miłością, ale o tym napiszę innym razem 🙂

Dość długo już czytam różne facebookowe grupy, blogi, fora. I wiecie co? Ilekroć czytam o dziecku jakiejś foremki, które zaczęło mówić w wieku 3 lat, „i nic mu nie jest, a logopedzi tylko straszą”, tylekroć kilka lat później między słowami zauważam problemy z czytaniem lub pisaniem, nauka języków obcych u dziecka.

Dlatego nie warto czekać, warto ćwiczyć z dzieckiem pod okiem terapeuty.