Wielu rodziców dwujęzycznych dzieci zastanawia się, czy trudności z językiem polskim to naturalny efekt uczenia się dwóch języków, czy może coś więcej – np. dysleksja?
Czy Twoje dziecko ma problem z czytaniem po polsku, myli litery lub „gubi” słowa w tekście? A może wolno pisze, robi mnóstwo błędów ortograficznych i nie lubi lekcji języka polskiego?
W tym artykule pomożemy Ci zrozumieć, jak odróżnić trudności związane z dwujęzycznością od objawów dysleksji, oraz podpowiemy, kiedy warto zgłosić się do specjalisty.
Dwujęzyczność a dysleksja – jak je odróżnić?
Dzieci dwujęzyczne często uczą się czytać i pisać w obu językach w różnym tempie. To normalne, że dziecko może być lepsze w jednym języku niż w drugim. Ale czy to oznacza, że ma dysleksję?
To typowe dla dwujęzyczności, jeśli:
- Dziecko czyta i pisze lepiej w języku dominującym (np. angielskim), ale ma trudności z polskimi literami i ortografią.
- Potrzebuje więcej czasu, aby przyswoić zasady pisowni i wymowy w języku mniejszościowym.
- Myli polskie znaki diakrytyczne, np. „ą” i „o”, „u” i „ó”, „ż” i „rz” – ale robi postępy, gdy ćwiczy.
- Czyta powoli, ale rozumie treść i poprawia swoje błędy po kilku powtórzeniach.
To może być dysleksja, jeśli:
- Dziecko myli litery i dźwięki w obu językach – nie tylko w polskim, ale także w angielskim, niemieckim czy innym języku.
- Czyta bardzo wolno, pomija litery, przekręca słowa lub dodaje do nich własne głoski.
- Nie rozumie treści przeczytanego tekstu, nawet jeśli przeczytało go kilka razy.
- Ma problem z pisaniem – litery są „lustrzane”, przestawione lub nieczytelne.
- Zapomina proste reguły ortograficzne, mimo wielu ćwiczeń (np. wciąż pisze „hura” zamiast „chura”).
- Ma trudności z pamięcią sekwencyjną – np. nie pamięta kolejności liter w wyrazie lub myli dni tygodnia.
- Unika czytania i pisania, wpada w złość lub zniechęcenie, gdy musi to robić.
Jeśli powyższe punkty brzmią znajomo, warto zgłosić się do specjalisty, który sprawdzi, czy dziecko ma objawy dysleksji!
Dlaczego dysleksja może być większym wyzwaniem dla dzieci dwujęzycznych?
- Polski ma trudniejszą ortografię niż wiele języków obcych – znaki diakrytyczne, zmiękczenia i wyjątki mogą być szczególnie trudne dla dziecka, które uczy się dwóch języków jednocześnie.
- Dwujęzyczne dzieci często uczą się czytać i pisać w obu językach równocześnie, co może wydłużyć proces przyswajania zasad.
- Jeśli dziecko ma trudności w jednym języku, problem może się przenosić na drugi język – np. trudności z rozróżnianiem dźwięków mogą wpływać na pisownię w obu językach.
- Brak codziennej ekspozycji na polski może utrudniać naukę poprawnej pisowni, nawet jeśli dziecko dobrze mówi po polsku.
Dysleksja nie oznacza, że dziecko jest mniej inteligentne – wręcz przeciwnie! Wielu dyslektyków to osoby niezwykle kreatywne, z doskonałą pamięcią wizualną i talentem do myślenia nieszablonowego. Ale bez odpowiedniego wsparcia mogą mieć trudności w szkole.
Jak wygląda diagnoza dysleksji?
Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko ma dysleksję, warto skonsultować się z logopedą lub specjalistą od trudności w uczeniu się.
Co może zrobić specjalista?
- Przeprowadzić testy oceniające pamięć słuchową, percepcję wzrokową i zdolność rozróżniania dźwięków.
- Sprawdzić, czy dziecko myli litery i czy rozumie tekst, który przeczytało.
- Ocenić, czy trudności z czytaniem i pisaniem występują w obu językach.
- Zaproponować odpowiednie ćwiczenia i metody pracy.
Im szybciej dziecko otrzyma wsparcie, tym łatwiej poradzi sobie w szkole!
Jak wspierać dziecko w nauce czytania i pisania w domu?
Dysleksja nie zniknie sama, ale można nauczyć się z nią funkcjonować! Oto kilka sposobów na pomoc dziecku:
- Ćwicz czytanie na głos – krótkie teksty czytane razem z rodzicem pomogą dziecku oswoić się z polskim.
- Zamiast poprawiać – modeluj prawidłową pisownię! Jeśli dziecko napisze „kruwa” zamiast „krowa”, powiedz: „Świetnie, prawie dobrze! A teraz zobacz – to 'krowa’!”
- Stosuj kolorowe karteczki i fiszki – wzrokowa nauka liter i wyrazów ułatwia zapamiętywanie.
- Wykorzystuj technologię – aplikacje do nauki czytania i pisania mogą być atrakcyjniejsze niż książka.
- Nie zmuszaj, ale zachęcaj! Jeśli dziecko unika czytania i pisania, nie wywieraj presji – znajdź metody, które sprawią, że nauka stanie się zabawą.
Dziecko z dysleksją może nauczyć się czytać i pisać poprawnie – ale potrzebuje indywidualnego podejścia i cierpliwości!
Podsumowanie – czy warto czekać, czy działać?
- Jeśli Twoje dziecko ma trudności z czytaniem i pisaniem w obu językach, nie warto czekać!
- Dysleksja może być trudniejsza do rozpoznania u dzieci dwujęzycznych, ale wczesna diagnoza to klucz do sukcesu.
- Logopeda lub specjalista od trudności w uczeniu się może pomóc ocenić, czy problem wynika z dwujęzyczności, czy to objaw dysleksji.
- Im szybciej dziecko otrzyma wsparcie, tym łatwiej poradzi sobie w szkole – i tym większa szansa, że polski stanie się dla niego łatwiejszy!
