Jeśli maluch ma trudność z rozróżnianiem i wymową konkretnych polskich dźwięków, to może nie być tylko kwestia braku kontaktu z językiem, ale problem z przetwarzaniem słuchowym i fonemowym. Co to oznacza?

Czy Twoje dziecko świetnie mówi w języku obcym, ale w polskim niektóre słowa brzmią dziwnie lub są niepełne? Czy zdarza się, że zastępuje pewne dźwięki innymi albo w ogóle ich nie wymawia? Może myślisz, że to kwestia dwujęzyczności i potrzeba mu więcej czasu… ale czy na pewno?

Niektóre dzieci dosłownie „nie słyszą” różnic między pewnymi dźwiękami, co sprawia, że ich wymowa w polskim jest słabsza, mimo że w drugim języku radzą sobie świetnie.


Dlaczego dziecko radzi sobie w jednym języku, a w drugim nie?

Każdy język ma swój zestaw dźwięków, który jest dla niego charakterystyczny. Nasze uszy i mózg dostosowują się do nich już w niemowlęctwie.

Jeśli dziecko częściej używa języka obcego, jego mózg „przyzwyczaja się” do tego systemu dźwięków i nie zawsze rejestruje różnice, które są istotne w języku polskim.

Przykład: Język angielski a polski

W języku angielskim nie ma dźwięków „ś”, „ź”, „ć”, „dź”, więc jeśli dziecko częściej używa angielskiego, może ich „nie słyszeć” w polskim. Zamiast „ś” powie „s”, a zamiast „ć” – „t” (np. zamiast „ciocia” → „totia”).

W angielskim dźwięki „d” i „t” są wymawiane inaczej niż w polskim, dlatego dziecko może przekładać angielską wymowę na polskie słowa.

W niemieckim i francuskim nie ma dźwięków „sz”, „cz”, „ż” – polskie „żaba” może brzmieć bardziej jak „zaba” lub „jaba”.

To nie jest lenistwo! To mózg dziecka przyzwyczaił się do innego zestawu dźwięków i „nie rejestruje” polskich głosek tak, jak robią to dzieci jednojęzyczne.


Kiedy to normalne, a kiedy warto się zaniepokoić?

To normalne, jeśli:

  • Dziecko ma mniej kontaktu z polskim i po prostu potrzebuje więcej czasu na osłuchanie się z dźwiękami.
  • Zaczyna zauważać różnice po Twoich poprawkach („To nie 'sialo’, tylko 'si-ało’!”)
  • Ma lekkie trudności, ale rozwój mowy idzie do przodu – powoli poprawia wymowę.

Warto zgłosić się do logopedy, jeśli:

  • Dziecko trwale nie słyszy i nie rozróżnia polskich dźwięków, mimo że ma kontakt z językiem.
  • W wieku 4–5 lat wciąż zastępuje polskie dźwięki obcymi odpowiednikami 
  • Nie poprawia swojej wymowy mimo ekspozycji na polski.
  • Nie potrafi powtórzyć poprawnie słów po Tobie.
  • Brzmi, jakby miał „obcy akcent” w języku polskim, mimo że polski jest jego językiem ojczystym.

Jeśli problem nie mija i dziecko nadal nie odróżnia dźwięków polskich od obcych, może mieć trudności z percepcją słuchową, czyli nieprawidłowym przetwarzaniem mowy.


Jak logopeda może pomóc?

  • Sprawdzi, czy dziecko „słyszy” różnice między dźwiękami. Może ono np. myśleć, że „sz” i „s” to to samo!
  • Zbada, czy dziecko ma problemy z przetwarzaniem słuchowym (np. czy potrafi rozróżnić słowa podobne: „koza” i „kosa”).
  • Przeprowadzi ćwiczenia dźwiękowe i artykulacyjne, aby wzmocnić rozpoznawanie i wymowę polskich głosek.
  • Dobierze metody pracy, które będą wspierały mowę w dwóch językach.

Im wcześniej dziecko zacznie ćwiczyć, tym łatwiej będzie mu rozwinąć wyraźną polską mowę!


Jak wspierać dziecko w domu?

  • Podkreślaj różnice w dźwiękach. Mów: „To nie 's’, to 'ś’ – spróbuj powtórzyć!”
  • Bawcie się w rozpoznawanie dźwięków. Możesz mówić dwa podobne słowa („szafa” i „safa”) i pytać: „Które brzmi dobrze?”
  • Zachęcaj do powtarzania słów po Tobie. Rób to w zabawie – np. bawcie się w „echo”.
  • Czytaj książeczki z rymami i podkreślaj trudniejsze słowa.
  • Śpiewaj i bawcie się w rytm – to pomaga w przetwarzaniu dźwięków!
  • Nie poprawiaj nadmiernie – modeluj poprawną wymowę. Jeśli dziecko mówi „sialo”, powiedz: „Tak, 'siało’! Super, powiedz jeszcze raz: 'siało’!”

Podsumowanie – czy dziecko naprawdę „nie słyszy” polskiego?

  • Jeśli Twoje dziecko tylko potrzebuje więcej czasu, aby „osłuchać się” z polskim – to normalne.
  • Jeśli jednak problem nie mija, a dziecko „nie słyszy” różnic między dźwiękami – warto skonsultować się z logopedą.
  • Im szybciej dziecko nauczy się rozróżniać polskie dźwięki, tym łatwiej będzie mu mówić wyraźnie w obu językach.
dlaczego warto wspierać rozwój mowy dwujęzycznej, jak wspierać rozwój poprawnej wymowy w języku polskim, logopeda online zapewnia konsultacje i terapię online dla dzieci wychowujących się w dwujęzycznym środowisku poza granicami polski, mają utrudniony dostęp do polskojęzycznego logopedy stacjonarnego , dziecko nie łączy słów w zdania, melodyjność, intonacja, opóźnienie rozwoju mowy, problem ze słuchem fonemowym

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Facebook

Get the Facebook Likebox Slider Pro for WordPress